Postępy Fizyki 50 (6)

Sprawa popularyzacji wiedzy, tak bliska i ważna dla Postępów Fizyki, była zawsze i chyba też zawsze będzie aktualna. O popularyzacji fizyki pisał niedawno Jacek Turnau (PF 49, 158 (1998)). Zagadnienie to było też dyskutowane na ostatnim Zjeździe Fizyków Polskich (patrz PF 50, zeszyt dodatkowy, 29 (1999)). Korzystając z jubileuszu Postępów, popatrzmy co sądzili o tej sprawie fizycy dawniej.

Przypomnimy tu cztery wypowiedzi. Dwie spośród nich pochodzą jeszcze z czasów przedwojennych od Ludwika Wertensteina, znanego fizyka jądrowego, ucznia i asystenta Marii Skłodowskiej-Curie (a z kolei nauczyciela dwóch innych znanych fizyków: Józefa Rotblata i Mariana Danysza ), kierownika Pracowni Radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, wykładowcy Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, znanego przed wojną popularyzatora nauki. Są to dwa felietony pt. "Popularyzacja" i "Kij o dwóch końcach", zamieszczone w Postępach 15 lat temu (PF 35, 397 (1984), a pochodzące z książki Pochwała fizyki (Wyd. J. Przeworskiego, Warszawa 1935).

Trzecia wypowiedź to artykuł Janusza W. Ostrowskiego pt. "W sprawie popularyzacji fizyki" (PF 6,122 (1955)). Dr hab. Janusz Ostrowski w latach 60. zajmował się fizyką półprzewodników (był kierownikiem Zakładu Zjawisk Fotoelektrycznych w Półprzewodnikach I F PAN), a w latach 1970-93 przebywał w USA, gdzie konstruował aparaturę biomedyczną. Obecnie, po powrocie do Polski, uprawia popularyzację nauki oraz "naukę o nauce" (science of science). 

Czwartą jest wypowiedź Stanisława Zierneckiego pt. "O popularyzacji w ogóle i o popularyzacji fizyki w szczególności" (PF 6, 125 (1955)). Stanisław Ziemecki był w latach 1909-39 profesorem Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. Wawelberga i Rotwanda, a od 1920 r. SGGW, od 1945 r. zaś profesorem na UMCS. Był także współautorem podręczników szkolnych oraz znanym popularyzatorem wiedzy (patrz jego książki: Promieniowanie i materia (1932, współautor S. Szczeniowski) oraz Światło widzialne i niewidzialne (1947)).
Był członkiem założycielem PTF. 

Artykuły przedrukowujemy bez żadnych zmian, nawet ortograficznych. 

Ciekawe, czy uznają Państwo te dawne wypowiedzi, a szczególnie dwie pierwsze, sprzed ponad 60 lat, za zupełnie przestarzałe i nieaktualne.

Redakcja

1. Z dawniejszych zeszytów
2. Lasery niebieskie Jacek M. Baranowski s. 292
3. Niezwykłe własności kwazikryształów Piotr Jeleń s. 297
4. Rola nieporządku i oddziaływań w dwuwymiarowym gazie elektronowym w silnych polach magnetycznych tłum. Daniel C. Tsui
5. Duch elektroniki, czyli zawiła historia krzemu Maciej Suffczyński s. 313
6. Rola pozaszkolnych pokazów z fizyki Małgorzata Klisowska s. 317
7. - Hidden Symmetry '98 Małgorzata Sznajder s. 319
8. - Quark Matter '99 Helena Białkowska s. 320
9. - ICOLS '99 Jarosław Koperski s. 321
10. Dieter W. Heermann: Podstawy symulacji komputerowych w fizyce rec. Lech Longa s. 323
11. Frank E. Manuel: Portret Izaaka Newtona rec. Adam Strzałkowski s. 325
12. Hermann Haken, Hans Christoph Wolf: Fizyka molekularna z elementami chemii kwantowej rec. Aleksander Balter s. 327
13. - Galileusz Jarosław Włodarczyk s. 328
14. - Odpowiedź autora recenzji Andrzej Krasiński s. 328
15. - Na temat początku naszego wieku Bernard Jancewicz s. 329